Pancreatitis: ඔබ නොසලකා හරින බඩේ කැක්කුම, ජීවිතයම උඩු යටිකුරු කරයි!
මට මතකයි මගේ රෝහලේ සේවය කරන කාලේ දැකපු සිදුවීමක්. අවුරුදු 45ක පමණ කෙනෙක් හිටිහැටියේ ඇතිවූ දරුණු බඩේ කැක්කුමක් නිසා රෝහලට ඇතුළත් කළා. එයා මුලින් හිතුවේ නිකම්ම කෑම දිරවීමේ ප්‍රශ්නයක් කියලා. නමුත් පසුව කළ පරීක්ෂණ වලින් එයාට අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) කියලා හඳුනාගත්තා. ඒ වන විටත් රෝගය තරමක් උත්සන්න වෙලා. මේ නිසා මම හිතුවා අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) ගැන ඔයාලව දැනුවත් කරන්න ඕනෑ කියලා. මේ ලිපිය කියෙව්වට පස්සේ අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) කියන්නේ මොකක්ද, ඒක හැදෙන්නේ ඇයි, රෝග ලක්ෂණ මොනවද, සහ කොහොමද මේකට ප්‍රතිකාර කරන්නේ කියන එක ගැන ඔයාට පැහැදිලි අවබෝධයක් ලැබෙයි. මතක තියාගන්න, නිරෝගී ජීවිතයක් ගත කරන්න දැනුම තමයි හොඳම ආයෝජනය!
අන්තර්ගතය
- Pancreatitis යනු කුමක්ද?
- Pancreatitis රෝග ලක්ෂණ සහ වර්ග
- Pancreatitis ඇතිවීමට හේතු සහ අවදානම් සාධක
- Pancreatitis සඳහා ප්‍රතිකාර සහ කළමනාකරණය
- Pancreatitis වැළැක්වීම සඳහා ජීවන රටාවේ වෙනස්කම්
- නිතර අසන ප්‍රශ්න (FAQs)
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) යනු කුමක්ද?
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) රෝග ලක්ෂණ සහ වර්ග
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) රෝග ලක්ෂණ සාමාන්‍ය බඩේ කැක්කුමකට වඩා වෙනස්. මේ ලක්ෂණ දැනගෙන ඉන්න එක ඉතාම වැදගත්. මොකද, මේවා ඉක්මනින්ම හඳුනාගන්න පුළුවන් නම්, ඔබට ඉක්මන් ප්‍රතිකාර ලබාගන්න පුළුවන්.
Acute Pancreatitis රෝග ලක්ෂණ:
- උදරයේ ඉහළ කොටසේ ඇතිවන දරුණු වේදනාව: මේ වේදනාව බොහෝ විට පිට කොන්ද දක්වා පැතිරෙනවා.
- උදරයට අත තබන විට දැනෙන සංවේදීතාව: බඩට තද කළ විට වේදනාව වැඩි වෙනවා.
- ඔක්කාරය සහ වමනය: වේදනාව සමඟ නිතරම වමනය එන්න පුළුවන්.
- උණ: ශරීරයේ උණ වැඩිවීමත් බරපතල ලක්ෂණයක්.
- හෘද ස්පන්දනය වැඩි වීම: හද ගැස්ම වේගවත් වීම.
Chronic Pancreatitis රෝග ලක්ෂණ:
- ආහාර ගැනීමෙන් පසු ඇතිවන වේදනාව: බොහෝවිට උදරයේ ඉහළ කොටසේ ඇතිවන වේදනාව.
- හිතාමතා නොවන බර අඩු වීම: ආහාර දිරවීම නිසි ලෙස සිදු නොවන නිසා බර අඩු වෙනවා.
- මලපහ පිටවීම වෙනස් වීම: තෙල් සහිත, දුගඳ හමන මලපහ පිටවීම.
- දියවැඩියාව: කාලයත් සමඟ අග්න්‍යාශයට සිදුවන හානිය නිසා ඉන්සියුලින් නිපදවීම අඩු වී දියවැඩියාව ඇතිවෙන්න පුළුවන්. මේ ගැන වැඩි විස්තර මගේ දියවැඩියාව සහ අග්න්‍යාශයේ සම්බන්ධය පිළිබඳ ලිපියෙන් කියවන්න.
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) ඇතිවීමට හේතු සහ අවදානම් සාධක
- පිත්තාශයේ ගල් (Gallstones): මේවා අග්න්‍යාශයෙන් එන්සයිම පිටවන නාලිකාව අවහිර කළ විට Pancreatitis ඇතිවිය හැකියි.
- මත්පැන් පානය: අධික මත්පැන් පානයෙන් අග්න්‍යාශයේ සෛල වලට හානි වෙනවා. ලංකාවේ මේ තත්වය ඉතාම සුලබයි.
- අධික ට්‍රයිග්ලිසරයිඩ් (Triglyceride) මට්ටම: රුධිරයේ මේද මට්ටම අධික වූ විටත් Pancreatitis ඇතිවීමේ අවදානම වැඩියි.
- උදරයේ ඇතිවන තුවාල: උදරයට බරපතල තුවාලයක් සිදුවීමෙන් අග්න්‍යාශයට හානි වෙන්න පුළුවන්.
- සමහර ඖෂධ වර්ග: ඇතැම් ඖෂධ වර්ග නිසාත් මේ තත්වය ඇතිවෙන්න පුළුවන්.
- ආසාදන: mumps වැනි වෛරස් ආසාදන.
- ජානමය සාධක: සමහර පවුල් වලට Pancreatitis ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි වෙන්න පුළුවන්.
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) සඳහා ප්‍රතිකාර සහ කළමනාකරණය
Pancreatitis රෝගය සඳහා ප්‍රතිකාර කරන්නේ එහි වර්ගය සහ බරපතලකම අනුවයි. උග්‍ර Pancreatitis රෝගීන් බොහෝවිට රෝහල් ගත කළ යුතු වෙනවා. දීර්ඝකාලීන Pancreatitis රෝගීන් රෝගය පාලනය කරගන්න දිගුකාලීනව ප්‍රතිකාර ගත යුතුයි.
- උග්‍ර Pancreatitis සඳහා ප්‍රතිකාර:
- දියර ප්‍රතිකාර (Intravenous Fluids): ශරීරයේ ජලය සමතුලිතව තබාගැනීම සඳහා සේලයින් දෙනවා.
- වේදනා පාලනය: දරුණු වේදනාව අඩු කිරීම සඳහා වේදනා නාශක ලබාදෙනවා.
- ආහාර පාලනය: රෝගය සුවවන තුරු ආහාර ගැනීම නවත්වා, අග්න්‍යාශයට විවේකයක් ලබා දෙනවා.
- ශල්‍යකර්ම: පිත්තාශයේ ගල් වැනි හේතුවක් නිසා රෝගය ඇතිවෙලා නම්, ඒවා ඉවත් කිරීමට ශල්‍යකර්මයක් අවශ්‍ය වෙන්න පුළුවන්.
- දීර්ඝකාලීන Pancreatitis සඳහා ප්‍රතිකාර:
- ආහාර වේල වෙනස් කිරීම: මේදය අඩු ආහාර වේලක් ගැනීම අනිවාර්යයි.
- එන්සයිම ආදේශක: අග්න්‍යාශයෙන් නිසි ලෙස එන්සයිම නිපදවෙන්නේ නැති නිසා ඒවා පිටතින් ලබාදිය යුතුයි.
- වේදනා පාලනය: දිගුකාලීන වේදනාව කළමනාකරණය කිරීම.
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) වැළැක්වීම සඳහා ජීවන රටාවේ වෙනස්කම්
Pancreatitis වැළැක්වීම සඳහා කළ හැකි හොඳම දේ තමයි ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් ඇති කරගැනීම. මේවා සරල වගේ පෙනුනත්, ඔබේ සෞඛ්‍යයට විශාල බලපෑමක් කරනවා.
- මත්පැන් පානය නතර කිරීම: මත්පැන් Pancreatitis සඳහා ප්‍රධානතම හේතුවක්. එය සම්පූර්ණයෙන්ම නතර කිරීම ඉතාම වැදගත්.
- දුම්පානය නතර කිරීම: දුම්පානයත් Pancreatitis අවදානම වැඩි කරනවා.
- සමබල ආහාර වේලක් ගැනීම: මේදය අඩු, තන්තු සහිත ආහාර ගැනීම පුරුදු කරන්න.
- ව්‍යායාම: දිනපතාම විනාඩි 30ක් වත් ව්‍යායාම කරන්න.
- වෛද්‍ය පරීක්ෂණ: පිත්තාශයේ ගල් වැනි රෝග තත්වයන් තිබේදැයි වෛද්‍ය පරීක්ෂණ මඟින් තහවුරු කරගන්න.
නිතර අසන ප්‍රශ්න (FAQs)
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) සහ ගැස්ට්‍රයිටිස් සමානද?
නැහැ. රෝග ලක්ෂණ වල යම් සමානකම් තිබුණත්, මේ රෝග දෙක සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස්. Pancreatitis යනු අග්න්‍යාශයේ ඇතිවන ප්‍රදාහයක් වන අතර, ගැස්ට්‍රයිටිස් යනු ආමාශයේ ඇතිවන ප්‍රදාහයකි. Pancreatitis වඩා බරපතල තත්වයකි.
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) සුව කළ හැකිද?
උග්‍ර Pancreatitis බොහෝවිට සම්පූර්ණයෙන්ම සුව කළ හැකියි. නමුත් දීර්ඝකාලීන Pancreatitis සම්පූර්ණයෙන් සුව කළ නොහැකි අතර, එය ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් සහ ඖෂධ මඟින් පාලනය කළ යුතුයි.
බඩේ කැක්කුම දැනෙන හැම වෙලාවකම රෝහලට යන්න ඕනද?
නැහැ. නමුත් උදරයේ ඉහළ කොටසේ ඇතිවන දරුණු, පිට කොන්ද දක්වා යන වේදනාවක්, ඔක්කාරය සහ වමනය සමඟ දැනෙනවා නම් එය අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) විය හැකි බැවින් වහාම වෛද්‍යවරයෙක් හමුවීම අනිවාර්යයි.
නිගමනය
අග්න්‍යාශයේ ප‍්‍රදාහක (Pancreatitis) කියන්නේ ඔබ නොසලකා හරින බඩේ කැක්කුමකට වඩා එහා ගිය, ජීවිතයටම තර්ජනයක් වෙන්න පුළුවන් රෝගයක්. මේ ගැන නිවැරදි දැනුමක් තියාගන්න එක ඔබේ ජීවිතය රැකගන්න තියෙන හොඳම අවස්ථාව. අපේ රටේ බොහෝ දෙනෙක් රෝගයක් ගැන බරපතලකම තේරුම් ගන්නේ ඒක තමන්ට හැදුනම විතරයි. නමුත් ඒ වන විටත් ප්‍රමාද වැඩියි වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා ඔබේ ජීවන රටාව ගැන නැවත හිතලා බලන්න. මත්පැන් සහ දුම්පානයෙන් ඈත්වෙන්න, නිරෝගී ආහාර වේලක් ගන්න. ඔබේ සෞඛ්‍යය ඔබේ අතේ. ඒක රැකගන්න එක ඔබේ වගකීම.
මේ ගැන ඔයාගේ අදහස් පහළින් comment කරන්න. මේ ලිපිය තවත් කෙනෙකුට ප්‍රයෝජනවත් වෙයි කියලා හිතෙනවා නම්, අනිවාර්යයෙන්ම share කරන්න. ඔබේ අදහස් අපට වැදගත්!